DEPRESYON’DA OLDUĞUNUZU NASIL ANLARSINIZ?
Depresyon en sık rastlanan psikiyatrik hastalıklardan biridir ve tedavi edilmediğinde kişinin yaşam kalitesinde ciddi bozulmalara yol açar. Dönem dönem tüm bireyler kendilerini keyifsiz, sıkkın, üzgün hissedebilirler. Yaşamımızın her döneminde beden ısımız en ideal değerlerinde ( 36,5 ˚C) değildir. Benzer bir biçimde duygudurum termometremiz de normal sınırlar içinde dalgalanmalar gösterir.
Hepimiz yaşamımız içinde kendimizi kötü hissettiğimiz dönemlerden geçeriz ve belirli bir süre kendimizi üzgün, keyifsiz, isteksiz hissedebiliriz. Zaman zaman özgüvenle ilgili sorunlar yaşayabiliriz. Ancak bir süre sonra bu duygu hali içinden çıkarız. Depresyonda ise üzüntü, keder, isteksizlik, suçluluk gibi duygular ısrarcıdır ve tedavi edilmediği müddetçe kişinin yaşamını ciddi anlamda olumsuz etkilerler.
DEPRESYON TEMEL TANI KRİTERİ
Depresyon, insanları farklı şekillerde etkiler ve çok çeşitli semptomlara neden olabilir. Ancak bir kişiye depresyon tanısının konması için temel 2 ana kriterden birinin en az 2 haftalık süre içinde görülmesi gerekir.
En az 2 haftalık bir dönem boyunca;
- Hemen her gün yaklaşık gün boyu süren çökkün ruh hali
– üzüntü, keder
– boşlukta hissetme
– ağlamaklı görünüm
– Değersizlik ve Suçluluk duyguları
Bu durum süreklidir ve DOĞAL ÜZÜNTÜ ve YAS duygularından farklıdır.
- Hemen her gün, yaklaşık gün boyu süren, çoğu/tüm etkinliklere karşı ilgide belirgin azalma ya da bunlardan eskisi gibi zevk alamıyor olma.
EŞLİK EDEN DİĞER BELİRTİLER
- Konsantrasyon Sorunları: İş yerinde, okulda ya da yemek yaparken dahi konsantre olamama, bir kitabın veya filmin sonunu getirmekte zorlanma.
- Karar Vermekte Zorlanma: Daha önceden kolaylıkla verilen kararları depresyon nedeniyle verememe, yanlış karar vereceğinden korkma.
- Önceden keyif alınan bir çok etkinliğe karşı ilgisizlik, isteksizlik hali
- Hareketlerde yavaşlama, fiziksel etkinliklerde azalma: Ağır depresyonda fiziksel etkinliklerde azalma ve tüm davranışlarda bir yavaşlama görülür. Kişinin her davranışı aşırı bir çabayı gerektiriyor gibidir.
- Normalden Fazla veya Az Uyuma
- İştah Azlığı veya Aşırı İştahlı Olmak: İştahta, uyku gibi depresyon sırasında 2 farklı uçta olabilir. Bazı kişiler olumsuz düşünceler nedeniyle iştahını kaybederken bazı kişiler bu mutsuzluk halini aşmak için daha fazla yemek yiyebilir
- Değersizlik ve Suçluluk Duyguları: Depresyonun en belirgin belirtilerinden biri kişilerin yaşadığı yoğun suçluluk ve değersizlik duygularıdır. Kişi yaşadığı bu sürecin hiç geçmeyeceğini düşündüğü için bu duygulara umutsuzluk ve çaresizlik duyguları da çoğunlukla eşlik eder.
- Bazı kişilerde ise üzüntü duygusu öfke duygusunun altında perdelenmiş olabilir. Kişinin tahammül sınırı düşmüştür, eskisinden tepki vermeyeceği olaylar karşısında çok kolay sinirlenebilir.
- Alkol tüketiminde artış: Kişi üzüntü duygusundan uzaklaşmak için fazla alkol tüketebilir. Ancak düşünülenin aksine alkol belli bir miktardan sonra depresif ruh halini daha da artırır.
- Depresyonun şiddetli seviyelerinde kişide yaşama ve geleceğe dair anlamsızlık duyguları yoğunlaşır ve intihar düşünceleri sıklıkla zihnine gelebilir ve daha ileri aşamalarda intihar girişiminde bulunabilir.
MAJOR DEPRESYON-YAS ARASINDAKİ FARK
Sevilen birinin vefatı, uzun süren bir ilişkinin sonlanması ya da işimizden ayrılmak gibi yaşantılar iç dünyamızda kayıp duygusu yaratır ve bir süre kendimizi üzgün, kederli hissedebiliriz. Genellikle kayıp yaşayan kişiler kendilerini ‘depresif’ olarak tanımlarlar.
Halk diliyle matem olarak da tanımlanan yas süreci her bireye özgü olan doğal bir süreçtir ve bazı açılardan depresyon belirtilerini andırabilir. Ancak yas süreci ile depresyon aynı şey değildir. Yas süreci bir kayıp yaşantısına verilen doğal bir süreçken, depresyon kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen psikiyatrik bir rahatsızlıktır.
Yas sürecinde acı veren duygular dalgalar şeklinde gelir. Kişi günün belirli kısmında kendisini çok üzgün ve kederli hissederken zaman zaman da kendini iyi hisseder.
Kaybedilen kişiye yönelik yoğun özlem ve üzüntü duygularına kaybedilen kişi ile geçirilen olumlu anıların izleri eşlik eder. Depresyonda ise kişi günün çoğunluğunda genel olarak kendisini keyifsiz, sıkkın ve üzgün hisseder.
Yas sürecinde genellikle benlik saygısı korunur ancak depresyonda üzüntü duygularına yoğun değersizlik duyguları eşlik eder.
Yakını kaybeden bir kişinin yaşadığı kaybı kabullenmesi ve bu kayıp sonrasına yaşamına devam edilmesi için yas sürecinin içinden geçmesi beklenir. Başka bir ifadeyle bir kayıp yaşadığımızda üzülmek, kederlenmek iyileşme sürecinin bir parçasıdır.
Major depresyonda ise üzüntü ve keder duyguları tedavi edilmediği müddetçe kişinin yaşamında ısrarcı şekilde devam eder ve kronikleşebilir.
Yukarıda tanımlanan özellikleriyle depresyon karanlık bir resmi tanımlasa da, depresyon doğru destek ve psikoterapi ile tedavi edilen bir rahatsızlıktır.
Depresyon ve mitler
- Tüm bu belirtiler sadece senin zihninin içinde, takmazsan geçer
- Sadece kadınlar depresyon tanısı alır.
- Depresyon bir zayıflık belirtisidir.
- Depresyon ilaçları bağımlılık yapar ve kişiliğinizi değiştirir.
Depresyonda olan bir yakınınız varsa
- Yaşadığı duygularla ilgili olarak anlayışlı ve empatik olmaya çaba harcayın
- Eleştirel ve yargılayıcı bir yaklaşımdan uzak durun
- Kişinin üzüntü duygusunun yoğunluğu ile ilgili tartışmalara girmeyin
- Yardım talepleriniz reddedildiğinde öfkeyle karşılık vermemeye çaba sarfedin
- Yardım almaları konusunda onu cesaretlendirin
